Jet-grout kolonları; yüksek basınç altında püskürtülen çimento harcı zeminle karıştırılarak oluşturulur. Zemin cinsi ve özellikleri, püskürtme basıncı, dönme ve yukarı çekilme hızı ile nozzle'ın çapı istenilen çapta bir “Jet-Grout” kolonu elde edilmesi için önemli parametrelerdir.
Bu yöntemde önce zemin içinde ufak çaplı (40-90 mm) bir delik açılarak istenilen derinliğe erişilir.
Sonra delgi borusu döndürülerek yukarı doğru çekilirken, zemin basınçlı (300-700 bar) çimento harcı püskürtülerek parçalanır ve zemin-çimento harcı karışımından oluşan bir gövde elde edilir. Püskürtme borunun dibindeki boru eksenine dik bir veya daha fazla nozzle tarafından yapılır. Nozzle çapları debiye bağlı olarak 1,5 ~ 4 mm arasında olmaktadır.
Yüksek basınçlı çimento-su (oran 1/1) jeti nozzle'dan yüksek hızda çıkarken rijit bir cisim gibi davranır ve zemini etkin bir şekilde örseler. Delgi borusu kendi ekseni etrafında döndürülürken rijit cisim gibi davranan çimento-su jeti zemini keser ve zemin-çimento karışımı ilkel bir beton kolon elde edilir.
Nozzle'ların arasında 2,5 cm' lik bir fark vardır. Boru kendi ekseni etrafında döndürüldüğünde ~10 devir/4cm'lik bir kesiti keser ve çimento-zemin karışımı elde edilir. Yukarı çekme her 4 cm'de bir otomatik olarak yapılır.
Basınç, döndürme hızı, yukarı çekme hızı zemin türünde uygun şekilde ayarlandığı takdirde, verim artar ve kolon çapları büyür. Böylece kohezyonlu zeminlerde 40-80 cm, daneli zeminlerde 50-120 cm arasında jet-grout kolonları oluşturulabilir.
JET-GROUT YÖNTEMİNİN UYGULAMA ALANLARI
• Temel takviyesi,
• Zemin iyileştirmesi,
• Sığ kazılarda şevlerin tutulması,
• Kazı tabanına su gelmesinin önlenmesi,
• Şev stabilitesi,
• Komşu bina temeli yapılması,
• Oyulmaya karşı koruma,
• Cut of yapılmasıdır.
İmalata başlamadan önce basınç, dönme hızı çimento-su oranı, çekme hızı gibi parametreleri belirlemek amacı ile deneme kolonları yapılır. Sonra kazılarak kolon meydana çıkarılır. Boyutlar, zemin-çimento karışımının mukavemeti, zeminle etkileşimi incelenir. İmalat parametreleri belirlenerek imalata devam edilir.
Jet-grout kolonları taşıyıcı eleman olarak kullanılacak ise, bunlar üzerinde yükleme deneyi yapılır. Yükleme deneyine göçme yükü veya max. oturma meydana gelene kadar devam edilir. Tatbik edilecek deney yükü, proje yükünün en az 1,5 katı olmalıdır.
Göçme yükü; yük arttırılmadığı halde oturmanın devam ettiği yük, kolon çapının %10'u kadar toplam oturmaya yol açan yük, kalıcı oturma eğrisinin eğiminin her 1 ton'luk deney yükü için 0,25mm oturmaya eşit olan yük değerleri göz önüne alınarak değerlendirilebilir.
JET-GROUT YÖNTEMİ İLE TEMEL TAKVİYESİ UYGULAMALARIMIZ
Şehrimizin çok hızlı gelişmesiyle yeni bölgeler imara açılmıştır. Bu bölgelerin temel zemini hakkında yeterli bilgi ve tecrübe olmayışı çarpık yapılaşmayla birleşince bir çok geoteknik problem ortaya çıkmıştır. Firmamız bütün problemli binalarda çeşitli yöntemlerle temel ve üst yapı takviyesi yapmıştır.
Bu amaçla bina içerisinde gezebilen bir makinaya ihtiyaç doğmuştur. Kapalı bodrumda çalışıldığında egzoz gazının yarattığı tehlike ve gürültüden dolayı ana güç kaynağı elektrik olarak seçilmiştir. Geliştirilen özel ataşmanlarla DKM metodu da uygulanmıştır.
Jet-grouting hemen hemen her zemin koşulunda uygulanabildiğinden tercih edilmiştir. Uygulamada 381 HP dizel güç kaynağı ile 300 - 500 bar, 60lt/ dk - 250 lt/dk kapasite sağlanmıştır.
Bina içine sadece yüksek basınçlı hortumun girmesi, bodrumda çalışan mini makinanın sessiz olması sonucu, rahat bir çalışma ortamı doğmuştur.
Tij ve uç takımı 42mm seçilerek, betonarme temel sisteminde 60 mm çapında delik açılması yetmektedir. Böylece mevcut betonarme taşıyıcıya verilen zarar asgariye indirilmiştir.
Mini makina mevcut betonarme kolonlara olabildiğince yanaşarak, 30 cm mesafede jet- grout yapılmasına olanak vermektedir. Böylece yeni oluşturulan jet-grout kolonları temel sisteminde ek momentler doğurmamakta, dolayısıyla ek başlık imalatına gerek kalmamaktadır.
Jet-grout kolonları istenilen derinliğe kadar indirilmektedir. 42 mm delikten girilip çok büyük çapa ulaşıldığından (60-100 cm), mevcut temelle bağlanmasında özel bir detaya gerek kalmamaktadır.
Jet-grout kolonları zemini sıkıştırmakta ve ana gövde haricinde zemin içinde 3 m'ye varan saçaklarıyla mevcut temel zemininin taşıma gücünü arttırmaktadır.
İmalat yapılmaya başlanmadan önce binada ölçüm sistemi kurulmakta ve röperlenmektedir. Devamlı ölçüm yapılarak sistem kontrol edilmektedir.
